Διαφάνεια και εγρήγορση για την ατμοσφαιρική ρύπανση! Μέτρα για τις υπερβάσεις των ορίων ζητάει η «Οικολογία-Αλληλεγγύη»

Οι συνεχείς υπερβάσεις των ορίων υποβαθμίζουν την υγεία των πολιτών, τονίζει η «Οικολογία-Αλληλεγγύη» και προτείνει αναλυτικά μέτρα. Παράλληλα, σημειώνει ότι παραμένουν αναπάντητες οι αποκαλύψεις του Μιχάλη Τρεμόπουλου στο Δημοτικό Συμβούλιο ότι τις μισές μέρες των τελευταίων 28 ημερών υπήρξαν υπερβάσεις των ορίων για τα επικίνδυνα μικροσωματίδια PM10.

Η κίνηση εκτιμά πως τα πράγματα θα χειροτερεύσουν στο επόμενο διάστημα και θα εμφανιστεί αιθαλομίχλη στον ουρανό της Θεσσαλονίκης, όπως έχει ξαναγίνει, γι’ αυτό και προτείνει να υπάρχει online δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, να εφαρμόζεται το βραχυπρόθεσμο σχέδιο της Περιφέρειας, να αναβαθμιστεί η λειτουργία των σταθμών μέτρησης και να πραγματοποιούνται μετρήσεις σε όλους τους σταθμούς και όλων των ρύπων, να ανακοινώνει και ο Δήμος τις μετρήσεις όταν υπάρχουν υπερβάσεις, να αναβαθμιστεί το δίκτυο των μετρητών ώστε να μετρούνται και ρύποι όπως υδρογονάνθρακες, βενζόλια, να γίνονται αυστηροί έλεγχοι της ποιότητας των καυσίμων, των οχημάτων και των άλλων πηγών ρύπανσης, να ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία με «καθαρά» λεωφορεία, να αυξηθεί το πράσινο και τα δέντρα, να ενισχυθεί η μόνωση των κτιρίων και να θεωρηθεί η εξασφάλιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας ως απαραίτητη επένδυση για την πρόληψη σοβαρότατων προβλημάτων υγείας, που τελικά κοστίζουν πολύ περισσότερο.

 

Πιο αναλυτικά, τις 15 από τις τελευταίες 28 ημέρες, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας -ΠΚΜ έχει προβεί σε ανακοινώσεις με συστάσεις προς τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης για μέτρα προφύλαξης από την αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω των συνεχών υπερβάσεων των ορίων για τα αιωρούμενα μικροσωματίδια PM10 (50 μg/m3 μέση ημερήσια συγκέντρωση) σε περισσότερους από ένα σταθμό.

Οι υπερβάσεις εστιάζονται στους σταθμούς μέτρησης Αγίας Σοφίας, Κορδελιού και Σίνδου και πραγματοποιήθηκαν στις 17,18,21,23,24,25,29,30,31 Οκτωβρίου καθώς και στις 4,5,6,7,11 και 13 Νοεμβρίου. Η μέση ημερήσια συγκέντρωση των PM10 έφτασε μέχρι και τα 112 μg/m3.

Τα μικροσωματίδια PM10 και PM2,5 προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από την οδική κυκλοφορία και την καύση πετρελαίου ντίζελ και είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία. Το απειροελάχιστο μέγεθός τους (διαμέτρου δηλ. μικρότερης των 2 μm) τα επιτρέπει να είναι οχήματα ρύπων και να διεισδύουν στους πνεύμονες, προκαλώντας αυξημένη θνησιμότητα, καρκίνο, αναπνευστικά προβλήματα κ.α.

Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΠΚΜ για μέση εικοσιτετράωρη τιμή συγκέντρωσης αιωρούμενων σωματιδίων από 101 έως 150 μg/m3, τα άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα ή καρδιοπαθείς, καθώς επίσης τα παιδιά και τα άτομα άνω των 65 ετών θα πρέπει να περιορίζουν τη σωματική άσκηση − δραστηριότητα και τον χρόνο παραμονής τους σε εξωτερικούς χώρους. Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές ανακουφιστικού φαρμάκου. Στον γενικό πληθυσμό κάθε άτομο θα πρέπει να περιορίσει τη σωματική άσκηση, ιδιαίτερα αν αισθάνεται ενόχληση στα μάτια ή εμφανίζει βήχα, ρινική συμφόρηση ή ενόχληση στοn λαιμό. Γνώση των ανακοινώσεων αυτών θα έπρεπε να λάβουν τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα, καρδιοπάθειες και άσθμα, τα σχολεία καθώς και όσοι αθλούνται.

Οι ανακοινώσεις της Περιφέρειας όμως δεν διακινούνται στα ΜΜΕ, ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες και να λάβουν τα μέτρα τους, αλλά απλώς αναπαράγουν σε λίγες σειρές την πρόβλεψη της νομοθεσίας στην ιστοσελίδα της: http://www.pkm.gov.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=507. Επίσης, οι σταθμοί μέτρησης Καλαμαριάς και Νεοχωρούδας δεν λειτουργούν.

Οι πολίτες και οι δημοσιογράφοι δυσκολεύονται πολύ να ενημερωθούν και από το κεντρικό site του Δήμου. Τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σημειώνονται με απλές χρωματικές ενδείξεις και γενικόλογους χαρακτηρισμούς (https://opengov.thessaloniki.gr/e-ypiresies/metrisi-atmosfairikis-rypansis) ενώ τα link δεν λειτουργούν ή παραπέμπουν σε άσχετες αναφορές. Παρόλα αυτά, ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος κ. Σωκράτης Δημητριάδης απάντησε σχετικά στον Μ. Τρεμόπουλο ότι όλα λειτουργούν κανονικά.

Μετρήσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης πραγματοποιούνται από το δίκτυο των έξι μετρητών του Δήμου Θεσσαλονίκης αλλά βρίσκονται στη σελίδα: http://www.envdimosthes.gr/index_daily.html. Δεν ανακοινώνονται μετρήσεις τα Σαββατοκύριακα ενώ το τελευταίο διάστημα δεν υπάρχουν μετρήσεις για τους σταθμούς Δημαρχείου και Τούμπας.

Επίσης, ο Δήμος Θεσσαλονίκης μετράει και τα ιδιαίτερα επικίνδυνα PM2,5 αλλά δεν τα ανακοινώνει. Βεβαίως, σημασία έχει να γνωρίζουμε όχι μόνο την ποσότητα των αιωρούμενων σωματιδίων αλλά και την ποιότητα γιατί είναι οχήματα ρύπων και υπάρχουν υδρογονάνθρακες, βενζόλια κ.α., που απαιτούν ειδικά όργανα.

Είναι σημαντικό ότι δεν υπάρχει διαβαθμονόμηση, παρά μόνο σε εργαστήριο του ΑΠΘ και μόνο για τα PM10. Για να γίνει αυτό, απαιτείται να υπάρξει Εργαστήριο πιστοποιημένο, με ειδικούς επιστήμονες και όργανα.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μειωθεί σε σύγκριση πχ με τη δεκαετία του ’90, λόγω της μείωσης της βιομηχανικής δραστηριότητας, την αλλαγή των καυσίμων κτλ. Παρόλα αυτά, παραβιάζονται σαφώς τα όρια που θέτει η Οδηγία 2008/50/ΕΚ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, όσον αφορά το διοξείδιο του αζώτου (NO2) και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM10), τόσο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η Κομισιόν έχει ζητήσει από τις ελληνικές αρχές να αναλάβουν άμεσα δράση. Την κύρια ευθύνη για την ορθή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ τη φέρει το Υπουργείο Περιβάλλοντος αλλά και οι Δήμοι και οι Περιφέρειες οφείλουν να στηρίξουν έμπρακτα τις κατευθύνσεις αυτές, με διαφάνεια και ρηξικέλευθες πολιτικές πρόληψης.

Όπως όμως έχει αποκαλύψει η «Οικολογία-Αλληλεγγύη», οι σταθμοί μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη καταγράφουν επίσημα, κατά μέσο όρο, μετρήσεις μόνο τις μισές μέρες του χρόνου, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος. Επίσης, δεν καταγράφονται όλοι οι ρύποι, δεν δημοσιοποιούνται online όλες οι μετρήσεις των σταθμών αλλά και τα συγκεντρωτικά στοιχεία τους δημοσιοποιούνται κρυπτογραφημένα. Πανελλαδικά, τη χαμηλότερη μέση ετήσια πληρότητα μετρήσεων έχει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με 49%. Αυτό αλλοιώνει την εικόνα για την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Η υπέρβαση των ευρωπαϊκών ορίων για τα επικίνδυνα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης και άλλων ελληνικών πόλεων και ο κίνδυνος παραπομπής της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαιώθηκε και σε απάντηση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Περιβάλλοντος προς τον Μιχάλη Τρεμόπουλο. Ο κ. Potočnik είπε ότι η υπέρβαση των ορίων είναι σταθερή από το 2005 που άρχισαν να συγκεντρώνονται στοιχεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανέφερε, επίσης, ότι η Κομισιόν συνιστά στα κράτη μέλη να επανεξετάσουν τις προτεραιότητες στα συγχρηματοδοτούμενα έργα και να επενδύσουν, μεταξύ άλλων, στις καθαρές μεταφορές και στην οικολογική καινοτομία.

Παρόλα αυτά, δεν εφαρμόζεται η σχετική νομοθεσία (ΚΥΑ 70601 ΦΕΚ 3272Β/23-12-2013) και δεν ενημερώνονται οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης για τους κινδύνους στην υγεία τους. Σύμφωνα με την απόφαση 9452/29-7-2008 (ΦΕΚ 1652/Β/2008) περί λήψης έκτακτων μέτρων σε επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης (άρθρο 4) ορίζεται πως για τα αιωρούμενα σωματίδια PM10 το όριο ενημέρωσης είναι μετά την υπέρβαση των 90 mg/m3 (μέση ημερήσια τιμή) για επτά συνεχόμενες μέρες, ενώ το όριο συναγερμού ορίζεται μετά την υπέρβαση των 110 mg/m3 (μέση ημερήσια τιμή) για πέντε συνεχόμενες μέρες. Στο άρθρο 5 της παραπάνω Απόφασης ορίζεται πως για να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης της ρύπανσης θα πρέπει να γίνει υπέρβαση των ορίων σε δύο γειτονικούς σταθμούς μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στα υπόλοιπα άρθρα της Απόφασης, ορίζονται τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων συναγερμού.

Σύμφωνα με την ΚΥΑ 14122/549/Ε.103 (ΦΕΚ 488 Β/30-3-2011), η οποία θέτει για τα μικροσωματίδια PM10 πολύ αυστηρότερα όρια για λήψη μέτρων από την απόφαση 9452/29-7-2008 της κρατικής Περιφέρειας (που όμως εξακολουθεί να εφαρμόζεται), δεν θα πρέπει η μέση ημερήσια τιμή PM10, των 50 mg/m3, να ξεπερνιέται για περισσότερο από 35 φορές το χρόνο ενώ η μέση ετήσια τιμή των PM10 πρέπει να μην είναι μεγαλύτερη από 40 mg/m3. Το αρμόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος πρέπει να παρέμβει και να εφαρμόσει τις διατάξεις της παραπάνω Υπουργικής Απόφασης καθώς και να ελέγξει την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας για το αν εφαρμόζει τη σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία και αν εφαρμόζει τα σχέδια βραχυχρόνιας αντιμετώπισής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Τα πράγματα θα χειροτερεύσουν στο επόμενο διάστημα και θα εμφανιστεί αιθαλομίχλη στον ουρανό της Θεσσαλονίκης, όπως έχει ξαναγίνει. Για τον λόγο αυτό και η «Οικολογία – Αλληλεγγύη» προτείνει:

  • Να υπάρχει online δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες
  • Να εφαρμόζεται το βραχυπρόθεσμο σχέδιο της ΠΚΜ για αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
  • Να αναβαθμιστεί η λειτουργία των σταθμών μέτρησης και να πραγματοποιούνται μετρήσεις σε όλους τους σταθμούς και όλων των ρύπων
  • Να ανακοινώνει και ο Δήμος τις μετρήσεις όταν υπάρχουν υπερβάσεις
  • Να αναβαθμιστεί το δίκτυο των μετρητών ώστε να μετρούνται και ρύποι όπως υδρογονάνθρακες, βενζόλια
  • Να γίνονται αυστηροί και αποτελεσματικοί έλεγχοι της ποιότητας των καυσίμων, των οχημάτων και των άλλων πηγών ρύπανσης
  • Να ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία με «καθαρά» λεωφορεία, να ολοκληρωθεί το μετρό χωρίς άλλες καθυστερήσεις και να δρομολογηθεί συμπληρωματικό δίκτυο τραμ, να γίνει η πόλη φιλική στο ποδήλατο και τους πεζούς
  • Να αυξηθεί το πράσινο και τα δέντρα, που απορροφούν τα μικροσωματίδια
  • Να ενισχυθεί η μόνωση των κτιρίων ώστε να καταναλώνουν λιγότερα καύσιμα για θέρμανση
  • Να θεωρηθεί η εξασφάλιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας ως απαραίτητη επένδυση για την πρόληψη σοβαρότατων προβλημάτων υγείας, που τελικά κοστίζουν πολύ περισσότερο.

 

Πληροφορίες: 6976 448442

 

Αυτοδιοικητική Κίνηση «Οικολογία-Αλληλεγγύη»

Πτολεμαίων 29Α, 54630 Θεσσαλονίκη, τηλ. / fax 2310 222503

e-mail: oikologia.allhleggyh@gmail.com        www.eco-solidarity.gr