27.08.2003
Ενόψει της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη η «Οικολογία-Αλληλεγγύη/ Συνασπισμός των Πολιτών», καταθέτει ένα συνοπτικό υπόμνημα για τα ζητήματα ποιότητας ζωής, που απασχολούν το Νομό Θεσσαλονίκης και υποστηρίζεται και από τις οικολογικές οργανώσεις της Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για μια άλλη οπτική, ήπιων παρεμβάσεων, πέρα από αυταπάτες, φλυαρίες για μεγάλα έργα.
- Πολεοδομική εξέλιξη της Θεσσαλονίκης. Ο πληθυσμός της πόλης δεν μπορεί να αυξηθεί, ούτε και η έκταση που καταλαμβάνει πολεοδομικά μπορεί να επεκταθεί ιδιαίτερα, γιατί -εκτός των άλλων- περικλείεται και από οικοσυστήματα υψηλής περιβαλλοντικής, υδρολογικής, αισθητικής και αντιπλημμυρικής αξίας (λιμνοθάλασσα Καλοχωρίου, Γαλλικός ποταμός, εκβολές Αξιού, Σέϊχ-Σου, λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, Χορτιάτης, λεκάνη Ανθεμούντα). Άρα χρειάζονται πολιτικές αποτροπής της αστυφιλίας, αποκέντρωσης και προστασίας των περιαστικών οικοσυστημάτων.
- Πράσινοι και ελεύθεροι χώροι. Η πόλη έχει πολύ πυκνή πολεοδόμηση, δημιουργώντας ασφυκτικές συνθήκες στους πολίτες. Το ποσοστό πρασίνου που αναλογεί σε κάθε κάτοικο είναι από τα χαμηλότερα της Ευρώπης. Το πράσινο της πόλης πρέπει να αναβαθμιστεί (να ξεφύγουμε από την κοντόφθαλμη λογική του “πάρκου” και να περάσουμε στη λογική του «πράσινου δικτύου»), να αυξηθεί και να δικτυωθεί στη βάση ενός ορθολογικού οικολογικού σχεδίου, που θασυνδέει περιοχές μεταξύ τους και με περιαστικούς χώρους πρασίνου (π.χ. νέα παραλία, Γ’ Σώμα Στρατού, Δ.Ε.Θ., Α.Π.Θ., Σέϊχ-Σου). Σ’ αυτή τη κατεύθυνση πρέπει να μην οικοδομηθούν από κανέναν τα πρώην στρατόπεδα, αλλά να μετατραπούν σε ελεύθερους πράσινους χώρους, με πολύ ήπιες και προσεγμένες δραστηριότητες. Ακόμα, πρέπει να οριοθετηθούν και να προστατευθούν αποτελεσματικά τα ρέματα και να υπάρξει μια σωστή οικολογική διαχείρισή τους. Επίσης, θα μπορούσε να μελετηθεί και η αλλαγή χρήσης ελεύθερων χώρων (δημόσιων ή ιδιωτικών) και η μετατροπή δευτερευόντων οδών σε πεζόδρομους και ποδηλατοδρόμους με έντονη την παρουσία της βλάστησης.
- Αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήματος. Μέχρι σήμερα, οι κυβερνητικές και δημοτικές πολιτικές αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του ΙΧ σε βάρος όλων των υπολοίπων μέσων και τρόπων μεταφοράς. Αυτή η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και πρέπει να αντιστραφεί. Πρέπει να ακολουθηθεί πολιτική αποτροπής της χρήσης του ΙΧ στο κέντρο της πόλης, να αναβαθμιστούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και να διευκολυνθεί η κίνηση των πεζών, των ποδηλατών και των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Να αλλάξει η έμφαση από το μετρό στο πλήρες δίκτυο τραμ. Να ενθαρρυνθεί η κατασκευή πάρκινγκ περιφερειακά του κέντρου (με συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση) και όχι μέσα σε αυτό. Να απεμπλακεί η υπόθεση της θαλάσσιας αστικής συγκοινωνίας. Να γίνει υπόγειο η Λ. Νίκης και να μετατραπεί η επιφάνεια σε πεζόδρομο. Να δημιουργηθεί προαστιακός σιδηρόδρομος στο Νομό, προς Σταυρό και προς Χαλκιδική.
- Αντιμετώπιση του αποχετευτικού προβλήματος. Να ολοκληρωθούν οι βιολογικοί καθαρισμοί στον Νομό και να ξεκινήσουν διαδικασίες για την κατασκευή και τριτοβάθμιου. Να εξασφαλισθεί ότι τα βιομηχανικά απόβλητα τα επεξεργάζονται πλήρως οι ίδιες οι βιομηχανίες. Να αντιμετωπιστούν τα νοσοκομειακά και πανεπιστημιακά απόβλητα, όπως και τα βιοτεχνικά (π.χ. καμμένα λάδια συνεργείων αυτοκινήτων). Να εξασφαλιστούν αδιάβλητοί έλεγχοι με κοινωνική εποπτεία.
- Διαχείριση των απορριμάτων. Δραστήρια πολιτική ανακύκλωσης, αφού διαπιστώνεται δραματική ανεπάρκεια. Επιλογή από την πηγή, πρόβλεψη για οργανικά και παραγωγή κομπόστ, αναβάθμιση του συστήματος των κάδων και της αποκομιδής. Δημιουργία σταθμών μεταφόρτωσης. Δημιουργία δικτύου Χώρων Υγειονομικής Ταφής (2-4) και όσο το δυνατόν γρηγορότερη κατάργηση όλων των χωματερών. Παραγωγή βιοαερίου, αλλά ούτε σκέψη για καύση. Να εφαρμοστεί το ολοκληρωμένο σχέδιο που έχει καταρτισθεί σε Νομαρχιακό επίπεδο.
- Αντιμετώπιση των ζητημάτων που προκύπτουν από τη βιομηχανία. Κατάλληλη χωροθέτηση στις βιομηχανικές ζώνες, με πρόβλεψη για σύγχρονο αντιρρυπαντικό εξοπλισμό, όροι και έλεγχοι για την αντιμετώπιση της βιομηχανικής ρύπανσης, των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων, του κινδύνου ατυχήματος μεγάλης έκτασης και των επικίνδυνων για την υγεία και το περιβάλλον προϊόντων.
- Αντιμετώπιση της ανεργίας. Επεξεργασία σχεδίου -μεταξύ άλλων και- οικολογικής απασχόλησης και διοχέτευση εργατικού δυναμικού σε δραστηριότητες φιλοπεριβαλλοντικές, ανακύκλωσης και επιδιόρθωσης. Κίνητρα για οικονομικές δραστηριότητες χωρίς περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
- Προστασία και διαχείριση των οικοσυστημάτων γύρω από την πόλη, αλλά και όλου του Νομού. Να αποδοθεί και πάλι στη δασική λειτουργία και την ανάπτυξη δάσους η περιοχή που επιχειρεί να οικοδομήσει η εταιρεία «Κισσός» στο Χορτιάτη. Να προστατευθούν και οι υπόλοιπες περιοχές του βουνού και ν’ απομακρυνθεί το Πάρκο Κεραιών, αλλά και τα λατομεία της περιοχής Ασβεστοχωρίου. Να αποτραπεί η οικοδόμηση του οροπεδίου του Χορτιάτη από τον Συνεταιρισμό Αξιωματικών και να εξασφαλισθεί η οικολογική σύνδεση με το Σέϊχ-Σου. Να προστατευθεί το Σέϊχ-Σου, να περιφραχθεί και να απαλλοτριωθούν ή να ανταλλαγούν οι όποιες νόμιμες ιδιοκτησίες. Να προωθηθεί το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος, που έχουν καταρτίσει οι περιβαλλοντικές και οικολογικές οργανώσεις για το Σέϊχ-Σου. Να ενεργοποιηθεί επιτέλους το σχέδιο ενοποίησης και αναβάθμισης του περιαστικού δασικού τόξου από το Γαλλικό ποταμό ως το Τριάδι.
Να θεσμοθετηθεί άμεσα η οριοθέτηση και η προστασία των υγροτόπων Ραμσάρ του Νομού (με Προεδρικό Διάταγμα ή Κοινή Υπουργική Απόφαση) και να ενισχυθούν από εθνικούς πόρους οι νεοσυσταθέντες Φορείς Διαχείρισης (οι οικονομικοί πόροι που προβλέπονται μέχρις στιγμής είναι ελάχιστοι). Να ολοκληρωθούν γρήγορα και αντικειμενικά οι διαδικασίες στελέχωσης και γενικά οι διαδικασίες που θα τους μετατρέψουν σε λειτουργικά κύτταρα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Οι τυχόν καθυστερήσεις ή η ανεπαρκής συγκρότηση δεν θα έχει πλέον δικαιολογίες και θα εκληφθεί ως εμπαιγμός.
Οι αποφάσεις της Νομαρχίας για τη λίμνη Κορώνειας και την αντιμετώπιση του προβληματικού Master Plan που κληρονόμησε από την προηγούμενη διοίκηση θα πρέπει επιτέλους κάποτε να διατυπωθούν και να υπάρξει ευρύτατη συνεργασία για το πρόβλημα με την κεντρική διοίκηση (ΥΠΕΧΩΔΕ) και το νεοσύστατο Φορέα Διαχείρισης, ώστε να υπάρξουν κάποτε λογικές και προσαρμοσμένες προτάσεις, οι οποίες να εξασφαλίσουν την ευρεία συναίνεση μέσα από διάλογο και να εφαρμοστούν.
Προστασία και ανάδειξη και των υπόλοιπων αξιόλογων φυσικών περιοχών του Νομού.
Είμαστε κάθετα αντίθετα στα τερατώδη σχέδια κατασκευής τεραστίων διαστάσεων προτομής του Μ. Αλεξάνδρου σε ορεινή κορυφή της περιοχής Βρασνών-Ασπροβάλτας. Καλούμε τα ελληνοαμερικανικά σωματεία που προθυμοποιήθηκαν να χρηματοδοτήσουν και το Δήμο Αγίου Γεωργίου που θαμπώθηκε από την οικονομική προσφορά να εξετάσουν άλλες, χρησιμότερες ιδέες διοχέτευσης αυτών των χρημάτων
- Αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της υπαίθρου. Κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο ως συνέπεια και της αλλαγής πολιτικής για το πολεοδομικό συγκρότημα. Οι πολιτικές αποκέντρωσης της Θεσσαλονίκης πρέπει να έχουν ως στόχο την ενίσχυση της υπαίθρου, αλλά μέσα στα ορθολογικά εκείνα πλαίσια που θα της επιτρέψουν μια αυτόνομη και αξιοπρεπή λειτουργία και δεν θα την οδηγήσουν σε προαστικοποίηση ή κορεσμό με αστικές λειτουργίες, ούτε καν σε υπερμεγέθη αστικοποίηση των σημερινών οικισμών και κωμοπόλεων. Οι οικισμοί της υπαίθρου πρέπει να αναζωογονηθούν και όχι να εξελιχθούν σε νέα αστικά καρκινώματα. Γι΄ αυτό πρέπει να διατηρήσουν το μέγεθος και την αρχιτεκτονική τους δομή και προσωπικότητα. Δεν πρέπει να δημιουργηθούν νέοι οικισμοί. Οι οικονομικές δραστηριότητες επίσης πρέπει να ακολουθήσουν νέες οικολογικές κατευθύνσεις. Γι’ αυτό και πρέπει να ενθαρρυνθούν και να ενισχυθούν, τόσο με χρηματοδοτήσεις όσο και με ειδικά επιχειρησιακά σχέδια, οι οργανικές καλλιέργειες (να ιδρυθεί Κέντρο Βιοκαλλιεργητικών Εφαρμογών στο Νομό ως έμπρακτη απάντηση στα χημικά και τα μεταλλαγμένα), τα συστήματα εξοικονόμησης αρδευτικού νερού, η οικολογική κτηνοτροφία, ο οικοτουρισμός και ο αγροτουρισμός. Κεντρικό ρόλο σ’ αυτή τη κατεύθυνση θα μπορούσαν να έχουν και οι Φορείς Διαχείρισης των δύο υγροτόπων Ραμσάρ του Νομού.
Ιδιαίτερο βάρος επίσης πρέπει να δοθεί στην περιοχή του Στρυμωνικού Κόλπου, όπου μετά την τραυματική εμπειρία της TVX, θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε μια αλλαγή του μοντέλου απασχόλησης προς ηπιότερες και οικολογικότερες κατευθύνσεις. Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αφήνουν πίσω τους οι ανεύθυνες εταιρείες χρυσού (στοές, κάτω από οικισμούς, απόνερα που καταλήγουν στη θάλασσα, αρσενικούχες αποθέσεις). Θα πρέπει επίσης, να καταρτιστεί και ένα σχέδιο οικολογικής τουριστικής δραστηριότητας, το οποίο θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την μέχρι σήμερα συνεχιζόμενη άναρχη τουριστική ανάπτυξη και θα δώσει μια νέα προοπτική στην περιοχή, συνδέοντάς την και με τις υπόλοιπες αξιόλογες περιοχές (Μακεδονικά Τέμπη, Βόλβη, Κορώνεια, Μαυρούδα, Βερτίσκος).
- Συνεργασία των περιβαλλοντικών και οικολογικών οργανώσεων με την Αυτοδιοίκηση. Να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα οι επιταγές της εφαρμογής Τοπικών Πολιτικών Προστασίας του Περιβάλλοντος (Local Agenda 21). Να δημιουργηθούν Επιτροπές Προστασίας και Διαχείρισης του Περιβάλλοντος σε κάθε Δήμο, αλλά και στη Νομαρχία, με την κρίσιμη παρουσία περιβαλλοντικών και οικολογικών οργανώσεων. Να υπάρξει υποστήριξη των περιβαλλοντικών και οικολογικών οργανώσεων, για συγκεκριμένα έργα και προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, εθελοντικής εργασίας, μελέτες περιβαλλοντικο-κοινωνικού σχεδιασμού, κ.ο.κ. Ανάλογη πρόβλεψη να υπάρξει από κονδύλια του ΥΠΕΧΩΔΕ και ευρωπαϊκά προγράμματα που αυτό διαχειρίζεται, όχι μόνο για εθνικής εμβέλειας οργανώσεις αλλά και για τοπικής εμβέλειας. Τα μέτρα αυτά να επεκταθούν και σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα καταναλωτικά, δικαιωμάτων των πολιτών, εθελοντικής εργασίας, προώθησης των βιοκαλλιεργειών και άλλων.
- Αναβάθμιση των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, μέσω της συνεργασίας για την αντιμετώπιση διασυνοριακών περιβαλλοντικών ζητημάτων. Τρανταχτό παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει ο ποταμός Αξιός και η διασυνοριακή ρύπανση, που έχει άμεσες επιπτώσεις στο Θερμαϊκό Κόλπο. Άλλα παραδείγματα μπορεί να είναι με τη Βουλγαρία για το Κοζλοντούι και με τη Σερβία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τον πόλεμο. Προστασία της παράδοσης, των αρχαιολογικών μνημείων και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς σε όλο το νομό.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ / ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ
Φιλίππου 51, 54631 Θεσσαλονίκη
τηλ. 2310.222503/409770, fax 2310.421196
