του Μιχάλη Τρεμόπουλου,
πρώην ευρωβουλευτή,
υποψήφιου Δήμαρχου Θεσσαλονίκης
(το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Μακεδονία της 5ης Μαΐου 2019)
Από την πρώτη στιγμή της πυρκαγιάς στο εργοστάσιο ανακύκλωσης στη Σίνδο ζητήσαμε να ελεγχθεί η διασπορά των διοξινών και μέχρι στιγμής ουδείς δείχνει να συγκινείται. Σαν να είναι μη θέμα!
Λες και αυτή η πόλη δεν έχει υποστεί τις επιπτώσεις από το μεγαλύτερο βιομηχανικό ατύχημα που έχει συμβεί στη χώρα, αυτό της πυρκαγιάς στις δεξαμενές της Jet Oil και δεν είχαμε και τότε αποκαλύψει ότι τεράστιες ποσότητες από καρκινογόνες ουσίες είχαν διασπαρεί σε όλη την Κεντρική Μακεδονία και έφτασαν μέχρι και τη Βουλγαρία.
Υπάρχει δυστυχώς πλούσια εμπειρία από τις πολλές και ύποπτες πυρκαγιές σε εργοστάσια χαρτοποιίας και ανακύκλωσης στην Ελλάδα.
Θυμίζουμε ότι από έρευνες μετά την πυρκαγιά του 2015 στον Ασπρόπυργο προέκυψε ότι το 4,25% των καμένων υλικών ήταν επικίνδυνα και το 10,54% δυνητικά επικίνδυνα. Και επειδή κατά την καύση πλαστικών, ελαστικών κ.ά παράγονται εξαιρετικά επικίνδυνες ουσίες, όπως οι διοξίνες, τα φουράνια, οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, τα βαρέα μέταλλα και τα μικροσωματίδια PM 10 και PM 2,5, ρυπαίνεται η ατμόσφαιρα και μετά το έδαφος, τα φυτά, τα νερά και τα τρόφιμα. Και βεβαίως, καταλήγουν στο πιάτο μας.
Το ίδιο πέπλο έχει πέσει και στην έρευνα των αιτίων της πυρκαγιάς, που έχει πολλά ερωτηματικά να απαντήσει.
Στη μονάδα κατέληγε το σύνολο του περιεχομένου του προβληματικού συστήματος των μπλε κάδων από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και από άλλους έξι δήμους του ΠΣΘ. Ήδη το 45% του περιεχομένου των μπλε κάδων πήγαινε στον ΧΥΤΑ για θάψιμο γιατί δεν μπορούσαν να ανακυκλωθούν. Τώρα θα πηγαίνουν όλα στη Μαυροράχη -σε ειδικό χώρο του πυρκαγιά, όπως λένε- μέχρι να ξαναγίνει εργοστάσιο διαλογής.
Η «Οικολογία – Αλληλεγγύη» αναρωτιέται:
-Ποιος ελέγχει τη διασπορά των διοξινών στην ευρύτερη περιοχή και τι μέτρα έχουν παρθεί;
-Γιατί το εργοστάσιο ανακύκλωσης να είναι ιδιωτικό;
-Ποιος και με ποιες διαδικασίες είχε εγγυηθεί την πυρασφάλειά του;
-Γιατί να μην κάνουν μια σχετική επένδυση σε μονάδα ανακύκλωσης οι Δήμοι, με πρώτο αυτόν της Θεσσαλονίκης;
-Γιατί στον ΦΟΔΣΑ και στην ΠΕΔ κάποιοι ποντάρουν στο εργοστάσιο καύσης, βαφτίζοντας το ως εργοστάσιο «ενεργειακής αξιοποίησης», συμπλέοντας με τους εγχώριους και διεθνείς εργολάβους και υποσκάπτοντας το μέλλον της ανακύκλωσης;
Δυστυχώς, τα ίδια ερωτήματα θέτουν και άλλοι σε πολλές χώρες του κόσμου. Η άρνηση της Κίνας από την 1.1.2018 να συνεχίσει να είναι ο σκουπιδότοπος της Δύσης, απαγορεύοντας τις εισαγωγές ανακυκλώσιμων υλικών, είχε ως συνέπεια να αυξάνονται οι καύσεις των πλαστικών και η αναπόφευκτη τοξική ατμοσφαιρική ρύπανση. Έχουν υπάρξει εκατοντάδες πυρκαγιές σε χώρους αποθήκευσης ανακυκλώσιμων υλικών. Οι τιμές πλαστικού scrap κατέρρευσαν, όπως και αυτές της χαμηλής ποιότητας χαρτιού. Βουνά από πλαστικές συσκευασίες σχηματίστηκαν σε περιοχές των ΗΠΑ, της Βρετανίας και αλλού, καθώς το κόστος επεξεργασίας και ανακύκλωσής τους εκτινάχθηκε στα ύψη. Η ομίχλη των διοξινών δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να επιδεινώσει την υγεία μας και να κρύψει το πρόβλημα.
Ο πλανήτης υποφέρει από τους τόνους πλαστικών που καταλήγουν στους ωκεανούς και στην τροφική αλυσίδα. Από το 1950 που άρχισε η μαζική παραγωγή πλαστικών μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί 8,3 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών. Αν η παραγωγή τους συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, μέχρι το 2050 η βιομηχανία του πλαστικού θα καταναλώνει το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Μέχρι το 2030 συνολικά 111 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι πλαστικών θα καταλήξουν σε άλλα σηµεία του πλανήτη. Ήδη το 2018 οι ΗΠΑ εξήγαγαν το 50% των πλαστικών σκουπιδιών τους στην Ταϊλάνδη, τη Μαλαισία και στο Βιετνάμ. Σύντομα θα αναγκαστούν να τα απαγορεύσουν κι εκεί.
Στη Μεγάλη Βρετανία αποκαλύφθηκε ότι στις επίσημες καταγραφές των εξαγόμενων ποσοτήτων εταιρείες παρουσίασαν παραπάνω όγκο πλαστικών απορριμμάτων, ούτως ώστε να αυξήσουν παράνομα το κέρδος τους ενώ άλλες δεν διασφάλιζαν ότι τα πλαστικά απορρίμματα όντως ανακυκλώνονται.
Από το 1992 η Κίνα μέχρι την απαγόρευση των εισαγωγών είχε εισαγάγει περισσότερους από 106 εκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικών, δηλαδή περίπου το 50% των πλαστικών που έχουν συλλεχθεί από 123 χώρες. Τα περισσότερα προερχόταν από 43 χώρες, με πρώτες τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ιαπωνία και το Μεξικό.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Worldwatch ο μέσος Βορειοαμερικανός ή Ευρωπαίος καταναλώνει 100 κιλά πλαστικού κάθε χρόνο. Η ΕΕ, που παράγει 25 εκατομμύρια τόνους τον χρόνο, εκ των οποίων ανακυκλώνεται μόνο το ένα τέταρτο, αποφάσισε να απαγορεύσει πλαστικά είδη μιας χρήσης, όπως τα πλαστικά μαχαιροπίρουνα και πιάτα, οι μπατονέτες, τα καλαμάκια κ.α. να αυξήσουν τους στόχους ανακύκλωσης στο 70% για άλλα υλικά συσκευασίας μέχρι το 2030.
Χρειαζόμαστε μια πιο αποφασιστική στροφή. Μερικές προτάσεις:
-Εκσυγχρονισμός της ανακύκλωσης, με διαλογή στην πηγή των απορριμμάτων σε 4 ρεύματα και
-Διαδημοτική συνεργατική μονάδα/ες διαχείρισης, σε συνεργασία με τους πολίτες, ώστε να ξεβαλτώσει η ανακύκλωση στη Θεσσαλονίκη από το 14%.
-Κατάργηση του συστήματος των μπλε κάδων
-Καλύτερη φύλαξη των υλικών, ώστε να είναι ανταποδοτική η ανακύκλωση.
-Παρέμβαση στην παραγωγή για μείωση των υλικών συσκευασίας.
-Δημιουργία πολλών «πράσινων σημείων» μέσα στον πολεοδομικό ιστό.
-Ενίσχυση των επαγγελμάτων επιδιόρθωσης και επανάχρησης των περιττών ή τεχνητά απαξιωμένων υλικών.
-Συνεργασία του Δήμου με την κοινωνία των ενεργών πολιτών και στήριξη των εγχειρημάτων ΚΑΛΟ.
Και πάνω απ’ όλα, να δοθούν κονδύλια από το Πράσινο Ταμείο, που μετά την πυρκαγιά στον Ασπρόπυργο έδωσε 5 εκατομμύρια ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων.
